CHCESZ WIEDZIEĆ, DLACZEGO ZDARZA CI SIĘ "ZATRACIĆ W CZASIE"? FLOW

do obejrzenia na kanale YouTube Ekonomia Szczęścia

Teoria flow, znana również jako "teoria optymalnego doświadczenia", została zaproponowana przez węgierskiego psychologa Mihaly'ego Csikszentmihalyi'ego ( Michalija Czik-send-mi-haja) w latach 70. XX wieku. Był on wiodącą postacią psychologii pozytywnej, a jego badania miały na celu zrozumienie, co sprawia, że ludzie czują się szczęśliwi i spełnieni. To właśnie Csikszentmihalyi ukuł termin flow i spopularyzował tę koncepcję.

Choć idea doświadczenia podobnego do flow była obecna w różnych tradycjach filozoficznych i szkołach myślenia od wieków, to właśnie Csikszentmihalyi nadał jej naukowe ramy. Zainspirowały go obserwacje artystów, którzy byli tak pochłonięci swoją pracą twórczą, że tracili poczucie czasu, ignorując podstawowe potrzeby, jak jedzenie czy sen. Podobne doświadczenia zauważył u sportowców, pisarzy, naukowców i innych osób, które całkowicie zatracają się w swojej pasji. Nazwał ten stan "optymalnym doświadczeniem", ponieważ przynosi ludziom głęboką satysfakcję i pozytywne skutki.

Flow to stan, w którym wszystko wydaje się płynąć naturalnie, a umysł i ciało są całkowicie pochłonięte wykonywaną czynnością. To momenty, kiedy jesteśmy w pełni skupieni i zaangażowani przez co nie dostrzegamy upływającego czasu i nie myślimy o sobie.

Ten wyjątkowy stan można osiągnąć w różnych sytuacjach: podczas gry na instrumencie, pisania, rysowania, sportu czy rozwiązywania problemów. Kluczowe jest to, aby wyzwanie, przed którym stoimy, było dobrze dopasowane do naszych umiejętności – ani za łatwe, ani za trudne. Jeśli zadanie jest zbyt proste, szybko się nim znudzimy, a jeśli za trudne – dopadnie nas frustracja. Idealne flow pojawia się wtedy, gdy mamy poczucie kontroli nad tym, co robimy, a każdy kolejny krok przychodzi naturalnie.

Co jeszcze charakteryzuje flow?

· Jasny cel i jednoznaczna informacja zwrotna – wiemy dokładnie, co robić i jak mierzyć postępy.

· Całkowita koncentracja – nie ma miejsca na rozpraszające myśli, telefon, powiadomienia czy zastanawianie się, co na obiad.

· Poczucie kontroli nad sytuacją – nawet jeśli wyzwanie jest trudne, nie obawiamy się porażki, bo czujemy, że mamy wszystko pod kontrolą.

· Utracone poczucie czasu – godziny mijają jak minuty.

· No i najważniejsze – autoteliczność, czyli wewnętrzna satysfakcja płynąca z samej czynności. Flow nie potrzebuje nagród zewnętrznych, ponieważ już samo przebywanie w tym stanie jest wystarczającą nagrodą.

Jak osiągnąć flow?

Wyobraź sobie malarza tak pochłoniętego swoją sztuką, że zapomina o jedzeniu i higienie przez dwa dni, albo wspinacza, który przez dwie godziny pokonuje zaledwie kilkanaście centymetrów skały, dokładnie analizując każdy możliwy chwyt i stopień, by wybrać najlepszą drogę. Flow doświadcza też dzieciak, który zatraca się w świecie gier wideo, zaprojektowanych tak, aby wciągnąć go w uzależniający stan flow. W każdej z tych sytuacji ludzie doświadczają intensywnego skupienia, całkowitego zanurzenia w działaniu i utraty poczucia czasu – zarówno w sposób twórczy, jak i niekiedy niebezpieczny. Jak opisują to chirurdzy cytowani przez Csikszentmihalyi’a”  „to jest jak zażywanie heroiny”.

Można świadomie stworzyć warunki sprzyjające temu stanowi: eliminować rozpraszacze, wyznaczać jasne cele, zwiększać wyzwanie w miarę rozwoju umiejętności, a przede wszystkim – wybierać aktywności, które nas pasjonują i pochłaniają. Gdy już raz doświadczysz tego stanu, będziesz chciał do niego wracać jak najczęściej, bo nie ma nic lepszego niż bycie całkowicie zanurzonym w działaniu.

Flow wiąże się z wieloma pozytywnymi skutkami, które wpływają na różne aspekty naszego życia. Może zwiększać produktywność i efektywność, wspierać rozwój umiejętności oraz kreatywność, a także poprawiać ogólne samopoczucie i zdrowie psychiczne. Osoby, które często doświadczają flow, są bardziej zmotywowane i spełnione. Stan ten może mieć także pozytywne konsekwencje w pracy zespołowej – grupowe flow sprzyja lepszej synchronizacji i efektywnej współpracy.

Jednak istnieje również jedna potencjalna wada – w niektórych przypadkach może prowadzić do nadmiernej zależności od określonych aktywności, jak pokazano w badaniach nad surferami. W skrajnych przypadkach może to wpłynąć na codzienne funkcjonowanie, jeśli osoba czuje się uzależniona od doświadczania tego stanu. Dlatego warto zachować zdrową równowagę i cieszyć się flow w sposób, który przynosi korzyści, bez zatracania się w jednej czynności.